Ana Sayfa 1998-2012 Bilim ve Teknoloji Politikası (5) Sonuç ve Öneriler

Bilim ve Teknoloji Politikası (5) Sonuç ve Öneriler

19. yüzyılın sonlarında beliren ve Cumhuriyet ile meyva vermeye başlayan “Türk Rönesansı” sayesinde, bugünki hâlimiz ile, Türkiye üretim olarak pek çok sanayi dalında ilk 15 ülke içine girmektedir. Tekstil, seramik, çimento, mermer ve benzeri taşlar, beyaz ev eşyaları ve televizyon, demir-çelik, otomotiv, uluslararası inşaat işleri gibi önemli sektörlerde Türkiye ilk 15 ülke içindedir ve hatta bu sektörlerin bir kısmında ilk 10 ülke içindedir. Televizyon, buzdolabı, çamaşır makinası, bulaşık makinası gibi dayanıklı ev tüketim eşyalarında kendi markalarımızı yarattık ve bu markalar dünyanın her tarafında tanınmış bulunuyor. Ancak henüz otomotivde kendi markamızı yaratabilmiş değiliz. Otomobilde kendi markalarını yaratmış ülkelerin hepsi sanayileşmelerini tamamlamış ve Sanayi Toplumu’ndan Bilgi Toplumu’na geçmiş; veya geçmek üzere olan ülkeler. Türkiye henüz sanayileşmeyi bütün aşamaları ile tamamlamış değil. Bugünki hâlimiz ile kurulmuş fabrikaları işleterek üretim yapmayı veya devâsâ bir hipermarketi işleterek ürünleri satıp paraya dönüştürmeyi öğrenmiş bulunuyoruz. Ancak, örneklerle anlatacak olursak, henüz bir otomobil fabrikasını, bir televizyon fabrikasını, bir telefon santralı fabrikasını ve benzeri fabrikaları anahtar teslimi bütün tezgâhları ile kurabilecek, bir jet uçağını kendi kendimize yapabilecek, kendi ürettiği uyduyu kendi roketi ile uzaya gönderebilecek, 1000 MW gücünde elektrik santralının türbün-jeneratörlerini üretecek, kendi nükleer santralını kendimiz kurup işletecek hâlde değiliz.

- Reklam -

Yeni binyıla girdiğimiz şu günlerde Bilim ve Teknoloji’de atacağımız doğru adımlar eksiklerimizi tamamlayarak Sa anayi Toplumu olmamızı sağlayacaktır. Üretimi ve pazarlamayı öğrenmiş olmamız önemlidir. Ancak bunları hep trasfer ettiğimiz teknolojiler ile yapıyoruz. Bulunduğumuz konumdan bir yukarı konuma çıkmak ancak teknolojimizi kendimiz üreterek olacaktır. Teknoloji üretmek konusunda da oldukça kötü olduğumuzu söyleyebiliriz. Ne üniversitelerimizde, ne sanayi kuruluşlarımızda, ne de TÜBİTAK’ın veya diğer kuruluşların kurduğu araştırma kuruluşlarında önemli bir teknoloji üretildiği yoktur. Bir önceki yazımızda sunduğumuz ülkelerin aldıkları patent sayılarına bakılacak olur ise hâlimiz hemen ortaya çıkacaktır. Türkiye, patent üretemeyen ülkelerden biri. Halbuki, patent almak teknoloji üretmek demektir. Teknoloji üretmek ancak ARGE ile olur. ARGE’ye % 0.5 harcama yaparak teknoloji üretemeyiz. Gelişmiş ülkeler konumlarını korumak için % 2 harcama yaptıklarına göre bizim harcamamızı 10 kat artırarak % 5 civarında harcama ile onları yakalamamız gerekmektedir. Ayrıca, ülkemizde hâlen yürütülen ARGE faaliyetleri başı boş durumdadır. Üniversiteler “Master veya Doktora” derecesi vermek için konu uyduruyorlar ve bu uydurulan konuyu araştırmak için para harcıyorlar. Diğer taraftan sanayi kuruluşları, çözemedikleri bir teknolojik problem ile kör döğüşü boğuşuyorlar veya hemen yurtdışına gidip modası geçmiş bir teknolojiyle çok büyük paralar ödüyorlar. Diğer taraftan devlet, yeni açtığı üniversitelere öğretim üyesi yetiştirmek için ülke içi çözüm aramıyor ve binlerce pırlanta gibi genci çok büyük miktarlarda para ödeyerek gelişmiş ülkelere doktoraya gönderiyor. Kendi paramız ile gönderdiğimiz bu pırlanta gençlerin çoğu gelişmiş ülkelerin kancalarına takılarak orada kalıyorlar. Kaybın kaç boyutlu olduğu ortada.

2000 yılına girdiğimiz şu günlerde Bilim ve Teknolojinin devi A.B.D. ne yapıyor, bir örnek ile açıklayalım. Her şeyden önce politikasını belirlemek için harıl harıl çalışıyor. Yüzlerce bilen kişilerden oluşan komisyonları iki yıldır çalıştırarak 2000 yılından ilerisi için Bilim ve Teknoloji Politikası’nı belirlemiş bulunuyor.[1-7]. A.B.D. Merkez Bankası başkanı Alan Greenspan, Ford Vakfı tarafından düzenlenen binyıl konuşmasında, A.B.D.’nin bugünki ekonomik zenginliğinin ve gücünün yıllardır Bilim ve Teknolojiye yaptığı harcamadan kaynaklandığını belirtiyor [2]. A.B.D.’nin Bilimler Akademisi, Mühendislik Akademisi (yeni kuruldu) ve Tıp Enstitüsü (Tıp Akademisi kabul ediliyor) başkanlarının 2000 yılı bütçesi dolayısı ile ortak yaptıkları açıklamada “A.B.D.’nin bugünki global liderlik gücü bilim ve mühendislik araştırmalarına yıllardır yaptığı harcamadan kaynaklanmaktadır ve geleceğimiz aynı politikanın devamına bağlıdır” demişlerdir. Yani % 2 ARGE harcamasının devamını sunuyorlar.

21. yüzyılın bizim yüzyılımız olması için:

- Reklam -

1- En kısa zamanda Bilim ve Teknoloji Bakanlığı kurulmalı ve ARGE faaliyetlerinin sorumluluğu Bakanlar Kurulunda temsil edilmelidir. Bütün ARGE kuruluşlarının koordinasyonu bu bakanlıkça yapılmalıdır.

2- ARGE fonu kurulmalıdır. Özel sektör, cirosu ile orantılı (% 1-2) olarak bu fona katkıda bulunmalı, ancak kendi problemini araştırma konusu olarak önermelidir. Böylece ARGE harcamalarının GSMH içindeki payı % 5 değeri civarına çıkarılmalıdır.

- Reklam -

3- Millî Savunma Bakanlığı, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı, Tarım Bakanlığı ve diğer bakanlıklar hızla ARGE desteklemeye itilmelidir.

4- Yurtdışında eğitim miktarı hızla azaltılmalı ve bu paralar yurtiçi üniversitelere yönlendirilmelidir. Sadece taze kan olacak miktarlarda ve özel seçilmiş konularda yurtdışı eğitimi yapılmalıdır.

5- Her lisansüstü öğrencisine yılda en az 5.000 dolarlık alet-cihaz alma fırsatı verilmelidir (Yurtdışı yıllık maliyeti 50.000 dolar civarında). Böylece hem araştırma altyapısı oluşur, hem de ARGE neticesi oluşan teknoloji Türkiye’de kalır.

6- KOSGET iş birliği ile başlatılmış olan TEKMER’ler (Teknoloji Merkezi, Teknopark) hızla bütün yurda ve üniversitelere yayılmalıdır.

7- Üniversite-Sanayi iş birliği teşvik edilmeli ve hattâ zorlanmalıdır.

KAYNAKLAR

1. Observations on the President’s Fiscal Year 2000 Federal Science and Technology Budget, National Academy Press, 1999.

2. “Maintaining Economic Vitality”. Amerikan Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan’ın Ford Vakfı tarafından organize edilen “Millennium Lecture Series” konuşması, Michigan, 08 Eylül 1999.

3. Securing America’s Industrial Strength, National Academy Press, 1999.

4. U.S. Industry in 2000. Studies in Competitive Performance, National Academy Press, 1999.

5. Preparing for the 21 st Century: Science and Engineering Research in a Changing World, National Academy Press, 1997.

6. Foreign Participation in U.S. Research and Development: Asset or Liability? National Academy Press, 1996.

7. Mastering a New Role: Shaping Technology Policy for National Economic Performance, National Academy Press, 1993.
 

Orkun'dan Seçmeler

- Reklam -